خاش کجاست ؟ معرفی شهرستان خاش در نقشه
خاش کجاست ؟ در این مطلب ما به معرفی خاش می پردازیم . در این مطلب
میتوانید موقعیت جغرافیایی خاش ، محل آن در نقشه و اطلاعات جالب دیگری را
مشاهده نمایید .

شهرستان خاش یکی از شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان است. مرکز این شهرستان، شهر خاش است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، برابر با ۱۷۳۸۲۱ نفر بوده است .

در نقشه خاش کجاست ؟


معرفی خاش
شهرستان خاش با مساحت ۱۹۳۷۶ کیلومتر مربع در قسمت مرکزی استان سیستان و
بلوچستان قرار گرفته و فاصله آن تا شهرستان زاهدان مرکز استان سیستان و
بلوچستان  ۱۸۰ کیلومتر است.

این شهرستان دارای تعداد ۳ مرکز شهری و ۳ بخش، ۱۱ دهستان و ۱۰۰۱ آبادی دارای سکنه‌ می باشد.



آب و هوا
خاش به سبب ارتفاع بلند از سطح دریا از آب و هوای مطلوب تری نسبت به سایر نقاط استان سیسنان و بلوچستان برخوردار است .

به طور کلی شهرستان خاش دارای آب و هوای گرم و خشک می‌باشد.

میانگین بارش سالانه در این شهرستان حدود ۱۰ میلی‌متر و دمای آن در
زمستان های سرد به ۱۰ درجه زیر صفر میرسد اما به طور عادی سردترین روز های
سال در خاش ۵ درجه زیر صفر و  گرمترین روز های تابستان دمای ۴۰ درجه سانتی
گراد است.

خوش آب و هوا ترین منطقه این شهر دامنه‌های کوه تفتان می‌باشد که بلند ترین قله در جنوب شرق کشور و تنها آتشفشان نیمه فعال کشور است.

ایرندگان منطقه ای زیبا و گردشگری در قسمت مرکزی استان سیستان بلوچستان و از توابع شهرستان خاش محسوب میشود،و در جنوب شهرستان خاش قرار دارد. موقعیت جغرافیایی و ارتفاع این منطقه باعث ایجاد شرایط مناسب آب هوایی و در نتیجه مناظر و طبیعتی بکر در این منطقه شده است.
از جمله وجود کوهستان های مرتفع و سلسه کوه های بیرک در بخش ایرندگان که  دارای شرایط و پتانسیل ها و زیست محیطی منحصر به فردی است و از نظر گردشگری منطقه ای فوق العاده و زیبا میباشد.

از آنجایی که رشته کوه بیرک در محدوده ایرندگان دارای شرایط خارق‌العاده ی زیست محیطی و یک زیست‌بوم خاصی است و همچنین جدای از طبیعت بکر و دارا بودن معادن فراوان، تحت حفاظت محیط زیست  قرار گرفته و جزو مناطق چهارگانه حفاظت شده از نوع جنگلی در استان سیستان و بلوچستان می باشد.

تصاویر زیر نمایانگر بخشی از زیبایی های کوه بیرک محدوده ایرندگان میباشد

عکاس : عبدالخالق ناصری

ایرندگان سرزمین کوه و نخل و شالیزار

ایرندگان منطقه ای زیبا و گردشگری در قسمت مرکزی استان سیستان بلوچستان و از توابع شهرستان خاش محسوب میشود، موقعیت جغرافیایی و ارتفاع این منطقه باعث ایجاد شرایط مناسب آب هوایی و در نتیجه مناظر و طبیعتی بکر در این منطقه شده است.
وجود کوهستان های مرتفع و همچنین سلسه کوه های بیرک در بخش ایرندگان موجب شکل گیری رودخانه ی بزرگ ایرندگان شده که این رودخانه و منطقه ایرندگان دارای شرایط و پتانسیل ها و زیست محیطی منحصر به فرد میباشد، از جمله موارد منحصر به فرد میتوان به تنوع آب و هوایی بالا ی این منطقه اشاره کرد. وجود گونه های گیاهی سردسیری و گرمسیری متنوع شرایط ایده آلی برای وجود دو محصول با شرایط متفاوت و متضاد، مثل خرما و برنج آن هم در یک فصل ایجاد کرده است،نخل درختی با شرایط گرمسیری و کم آب و برنج در شرایط هوایی معتدل و نیازمند آب فراوان است ، نمایی که نخلستان و شالیزار در کنار یکدیگر ایجاد میکند از زیباترین و نادر ترین نماها در سطح کشور است که میتوان آن را در بخش ایرندگان شهرستان خاش مشاهده کرد.
تصاویر زیر نمایانگر بخشی از زیبایی های منطقه ایرندگان میباشد

عکاس :کاظم (شاهرخ) از خاش

مشاهده در ادامه مظلب

معرفی یکی ازآثار ارزشمند در دامنه کوه بیرک ایرندگان /دره گط رئیس (شهیدان) و قبرستان ازبک ها

گط رئیس نام دره ای زیبا با ویژگی های خاص در ضلع جنوب غربی رشته کوه بیرک محدوده ایرندگان قرار دارد.

از مزیت ها و ویژگی های گط رئیس (گط شهیدان) میتوان به دروازه تنگ دره و کوه های بلند اطراف آن اشاره کرد،به طوری که بلندی و شیب تند کوه های اطراف دره باعث شده که هیچ راه نفوذی به دره وجود نداشته باشد و موجب ایجاد یک حفاظ طبیعی در دره شده است.

مجله فرهنگی بیرک – ایرندگان منطقه ای زیبا و گردشگری در قسمت مرکزی استان سیستان بلوچستان و از توابع شهرستان خاش محسوب میشود، موقعیت جغرافیایی و ارتفاع این منطقه از سظح دریا باعث ایجاد شرایط مناسب آب هوایی و در نتیجه مناظر و طبیعتی بکر در این منطقه شده است.

اعتراضی که سال ها بدون پاسخ مانده است – پیشنهادی به مسئولین برای پایان دادن به دعوای بین اهالی سه شهرستان

مجله فرهنگی و اجتماعی بیرک – بیرک نامی آشنا و معروف در استان سیستان و بلوچستان در سه شهرستان خاش، مهرستان و سیب و سوران میباشد. رشته کوه بیرک با طول تقریبی ۱۲۰ کیلومتر از شرق دشت پیگل شهرستان خاش تا شهر مهرستان در خط شمال غرب به جنوب شرقی امتداد داشته و به طور مشترک در سه شهرستان قرار دارد.
بلندترین نقطه کوه با ارتفاع ۲۷۶۰ متر ارتفاع (قله مکی روستای سپتک واقع در بخش ایرندگان) پس از تفتان و بزمان سومین ارتفاع استان سیستان و بلوچستان محسوب می شود.
شرایط ارتفاعی کوه پایه های بیرک و نوع شکل گیری دره ها سه منطقه مجزا با سه آبریز ایجاد کرده است که این آبریز ها را میتوان مرز بندی بین این سه شهرستان نامید.
از آنجایی که این رشته کوه دارای شرایط خارق‌العاده ی زیست محیطی و یک زیست‌بوم خاصی است و همچنین جدای از طبیعت بکر با دارا بودن معادن فراوان، تحت حفاظت قرار گرفته و جزو مناطق چهارگانه حفاظت شده جنگلی استان می باشد.
از طرفی میتوان گفت تمامی رود های ایرندگان ،مهرستان و سیب و سوران از این رشته کوه سرچشمه میگیرند.
با توجه به موقعیت جغرافیایی این رشته کوه و تقسیمات کشوری نمیتوان آن را در انحصار و تحت مالکیت یک شهرستان نامید!
اما متاسفانه به علت برخی عوامل این رشته کوه خاص یک شهرستان شناخته میشود.
همین امر موجب شکل گیری دعوایی چند ساله میان اهالی سه شهرستان شده و نارضایتی های فراوانی را به همراه داشته است.
بی توجهی ادارات حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی سراوان و خاش در طولانی شدن و بی پاسخ ماندن اعتراضات مردمی بی تاثیر نبوده و حتی شدت بخشیده و میتوان گفت جزو عامل اصلی است.
برای مثال چند ماه پیش موسی دهقان نژاد رییس حفاظت محیط زیست شهرستان سراوان و منطقه حفاظت شده بیرک در مصاحبه ای غار های رشته کوه بیرک محدوده ایرندگان را با نام سراوان معرفی نموده که موج عظیمی از اعتراضات اهالی بخش ایرندگان را به همراه داشت.
چندی پیش نیز در برنامه زنده تلویزیونی شب های کویر شبکه ی هامون این اظهارات توسط دهقان نژاد تکرار شد و موج دیگری از اعتراضات را به وجود آورد .
علیرغم مکاتبات و مطالبات فراوان این موضوع همچنان بدون پاسخ مانده است و مردم همچنان از این امر رضایتی ندارند .
به همین منظور به مسئولین ذیربط اعم از فرمانداران محترم سه شهرستان و مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان و استاندار عزیز و مردمی، جهت پایان دادن به این نارضایتی و توجه به خواسته های مردمی پیشنهاد میشود با پیگیری هایشان مدیریت منطقه حفاظت شده را از شهرستان بی طرف سراوان سلب و طبق تقسیمات کشوری به هر سه شهرستان واگذار گردد و با توجه به حوزه های آبریز هر شهرستان طبق تقسیمات سیاسی،عادلانه اقدام به تقسیم منطقه حفاظت شده کرده ،و طبق تقسیم بندی که به وضوح مشخص می باشد به نام های کوه بیرک محدوده خاش، سیب و سوران و مهرستان معرفی نمایید و نسبت شناسایی و ثبت تمامی داشته های هر منطقه با نام خود آن منطقه اقدام کنید تا هیچ حقی ضایع نگردد .
امید است با پوشاندن جامه ی عمل به این پیشنهاد رضایت مردم سه شهرستان را به دست آورده و دعوای چندین ساله اهالی سه شهرستان پایان یابد.

مجله فرهنگی اجتماعی بیرک

گنیجه ای در دست فراموشی / قلعه ایرندگان نماد تاریخ و فرهنگ را ترمیم کرده اند یا تخریب

قلعه ایرندگان

درباره  قلعه :

 قلعه ایرندگان را به دلیل موقعیت مکانی در کنار رودخانه ایرندگان و درختان سر به فلک کشیده خرما و با داشتن معماری ایرانی-اسلامی  منحصر به فرد، میتوان زیبا ترین قلعه بلوچستان نامید،اما متاسفانه با توجه به تخریب های صورت گرفته شده شکل ظاهری و زیبایی خود را از دست داده است .

بنای اصلی باقی مانده  قلعه ایرندگان در قاعده،به صورت مستطیل ۳۶در۲۵متر ،در سه طبقه ساخته شده است .به گونه ای كه هر چه بر ارتفاع آن افزوده می شود از حجم آن كم می شود ودر ظاهر به شكل «مصطبه هرم» در می آیدكه موجب ایستایی بیشتر بنا و جلوگیری از رانش دیوارهای قطور و مرتفع آن می شود.

محل ورود قلعه تنها از طریق پلكان شمال شرقی امكان پذیر بوده است و واردشونده ها پس از عبور از درب اصلی قلعه به وسیله معبری به در گاهی در سمت میانی دیواره جنوبی واز آنجا به وسیله یك راهرو تونل به طول ۱۶/۵ متر با شیب نسبتا تند به حیاط مركزی می رسیدند .همچنین برای دسترسی به آ چاهی در حیاط مركزی حفر شده است.

قلعه ایرندگان در مجموع  ۱۰ اتاق كوچك و بزرگ داشته كه در اطراف حیاط مركزی جای گرفته اند و برای دسترسی به فضاهای حاكم نشین و تابستانی ، راه پله یی مخفی، كم عرض ، با شیب زیاد وجود دارد.

از آخرین حکام قلعه ایرندگان میتوان به میر درا،  دوست محمدخان میرزهری  و برادرانش  ،علی بیک خان، میر صاحبداد خان،میرحسین  ،میرسبزعلی خان  و رحیم خان اشاره کرد.

قلعه ایرندگان ساخت چه دوران از تاریخ میباشد؟

در مورد تاریخ ساخت قلعه به دلیل کم کاری و بی توجهی میراث فرهنگی خاش اطلاعات دقیقی در دسترس نمیباشد ، اما بر اساس اطلاعات محلی سابقه قلعه به دوران صفاریان بر میگردد، و در دوران افشاریه و قاجاریه مرمت و گسترش یافته است، در اطلاعات ثبت شده ی میراث فرهنگی و آثار ملی ایران به طرزی عجیب و غیر باور کردنی ساخت قلعه در دوران قاجاریه معرفی شده، این در صورتیست که کهنسالان ایرندگانی از پدران و پدربزرگان خود نقل میکنند که تاریخ ساخت قلعه را نمیدانسته اند که خود اثبات کننده ی تاریخ قلعه است،  لازم است برای مشخص کردن تاریخ دقیق ساخت قلعه از سوی اداره میراث فرهنگی تحقیقات لازم صورت گیرد و شبهات پیش آمده را برطرف سازند

قلعه مورد ترمیم قرار گرفته شده یا تخریب؟

قلعه ایرندگان محوطه ای با مساحت بالا داشته و  فقط به بنای فعلی محدود نبوده و تا سه دهه ی پیش این قلعه با برج ها، کوچه ها و منازلی بزرگ و کوچک یک طبقه و دو طبقه ی پیوسته و متصل امتداد داشته، اطراف قلعه دارای دو دروازه شرقی و غربی بوده که این دو دروازه هر دو به مساجد راه داشته اند (انتهای  دروازه شرقی به مسجد ملا گل محمد و انتهای دروازه غربی به مسجد ملا فیروز در محل مسجد جامع فعلی ده قلعه)

برای ساخت ساختمان های دولتی اطراف قلعه اعم از مدارس، تعاونی، کتابخانه، منازل و… ادارات دست به تخریب منازل و برج های تاریخی اطراف قلعه میزنند که این خود خیانتی بر تاریخ و فرهنگ مردم ایرندگان محسوب میشود، خود قلعه نیز سالم و مستحکم بوده ولی به دست عده ای فرهنگ فروخته، برای استفاده از تنه درختان استفاده شده در سقف تخریب میشود

همچنین بودجه هایی که برای مرمت  قلعه اختصاص داده شده  و کار ترمیم (ترمیم نمایشی) توسط چندی از افراد نا آشنا با معماری قلعه و بدون کار کارشناسی انجام شده که که به جای ترمیم برخی از دریچه ها پنجره ها و راه پله ها را از بین میبرند، این  دریچه ،،   پنجره ،،  راه  پله  ها   خود  آثار  گران قیمتی  بوده  که  هر  کدام  صدها  راز  در  خود  داشته ، و این  ترمیم  نبوده  بلکه  خیانتی دیگر بوده برای نابودی اصل و اساس گنجینه تاریخی ایرندگان

پیشنهادات

برای مشخص کردن تاریخ دقیق  ساخت قلعه و همچنین بازسازی و ترمیم قلعه پیشنهاد میشود تیم های تحقیقاتی و معماران مجرب و  مورد تایید از سوی میراث فرهنگی اعزام شوند، بلکه بخشی از اشتباهات گذشته را جبران نمایند

🗻 کوه بیرک ایرندگان. 🗻 

بدارم دردودل چند، با دوستان --- که باشد شهر من یک باغ و بوستان 

شمالش خاش و مهرستان به شرقش --- جنوبش پهره و پیگل به غربش 

نخواهم توصیف گویم فراوان --- ازین ملک و دیار و شهر خوبان 

فقط گویم ز بیرکش دل بلرزد --- که بس کوهش به یک دنیا به ارزد 

بلند قامت، عریض و هم طویل است ---پر از باغات انجیر و نخیل است

بیا بنگر به کوه، بکر و قشنگ است ---مکان گرگ و روباه و پلنگ است

نهفته در دلش صدها پدیده  --- که چشم کس هنوز آن را ندیده

در آن بالای کوه کشت و زمین است --- سیه خرس در پی آهو کمین است

دل از غار ها بگوید بس درازند ---بچندین شاخه و پر رمز و رازند

ادامه دارد منتظر تکمیل شدن  باشید ... 

  روزبه ایرندگانی 

با سلام و احترام

 حق گرفتنيست نه دادنی ، همشریان عزیز و بزرگوار ایرندگانی باز هم بر آن شديم  حالا كه خلقمان را تنگ كرده بودند  و از شيوه آرامش قبل از طوفان جهت ثبت و صيانت از امتداد كوه بيرگ و تحقق نيافتن اهداف مسولين سراوانی در خصوص ثبت و انتشار خبر غار صداكي و رسانه اي كردن ان تقريبا بي نتيجه ماند ؛ 

به ادامه مطلب مراجعه نمایید... 

بسمه تعالی

بخش ایرندگان که  یکی از پر جاذبه ترین مناطق در شهرستان و استان می باشد بواسطه نزدیکی با شهرستانهای ایرانشهرومهرستان و شرایط آب و هوایی مطلوب و داشتن منطقه تفریحی وبخصوص رودخانه ایرندگان وکوههای سربه فلک کشیده بیرک ونخلستان  طویل مکان مناسبی برای گردشگری هست ولی به خاطرنبودراههای مواصلاتی مناسب مهاجرت به این بخش به شدت رو به کاهش است... 

به ادامه مطلب مراجعه نمایید